Fillim Tetori 97
Keshtu me tha nje buzembremje Qershori, Filip Dedja.Me nje buzeqeshje te lehte ku dallohej natyrshem ironia, por edhe shqetesimi per ditet qe po kalonim,erdhi e u ul ne tavolinen ku qendroja prej disa minutash me nje prej miqve te tij me te afert ne qytet.
Kishim biseduar vetem nje here, vite te shkuara. Duhej qe te ishte aty nga mezi i 80 tes. Rasti e kishte sjelle, qe te ndodheshim perballe ne nje kafene, buze kalase se Elbasanit. Interesohesha ate kohe per nje tunel te nendheshem, qe thuhej, se kishte egzistuar per te lidhur keshtjellen me lumin Shkumbin. Ishte nje rruge strategjike qe ndertuesit romake, ne fillim,e pastaj vete turqit qe e rringriten kalane ne 1467, e kishin bere teper misterioze, ne ate mes shekulli qe lame pas. Mua me intrigonte ky tunel qe nuk egzistonte me prej dyzina vitesh per te shkruar nje novele per femije. E kisha degjuar me vemendje drejtorin e muzeut me te cilin isha edhe moshatar. Dukej i perkushtuar dhe i apasionuar ne profesionin e tij. Ruaj edhe sot shenimet e asaj bisede ndonese librin ende nuk e kam shkruar deri tani.
Por le te kthehemi tek biseda e atij Qershori ne mezin e 97 tes, ne "Bar Artisti" te qendres se Elbasanit. Rreth nje tavoline ishim mbledhur, nje artist, nje profesor universiteti, historian dhe gazetar. Konsumonim kafene e mbremjes per ate dite. Natyrisht qe biseda vete atje "ku dhemb dhembi"
Ato dite grupet e armatosura te qytetit kishin filluar edhe nje lloj "karshilleku" neper rruge. Me sa dukej kishin bere mareveshje te heshtura per te mos sulmuar njeri tjetrin. Kjo lloj paqeje nuk ishte bere e dukshme vetem per dy grupe qe kishin zene ekstremet veri - jug. Ne keto zona jetohej gjithmone me friken e nje sulmi qe gjithesesi mbeti imagjinar dhe krejt i parealizueshem. Te tjeret shetisnin qetesisht ne te gjithe sheshet.
Biseda kaloi pastaj tek shtypi i dites. Ngjarjet e Vlores ishin te haruara tashme dhe kronika e zeze dominonte zona si ai i mezit te Shqiperise por edhe ato te veriut, deri ne Shkoder. Dikush nga te pranishmit solli ne tavoline nje arsyetim te thjeshte "matematik". Disa muaj me pare ne shtyp i behej jehone faktit qofte kur edhe nje polic i fuste nje shpulle te pamerituar nje qytetari. Trajtohej deri ne detaje. Artisti e solli kete fakt pasi sipas tij nje kushuri i larget ne nje rreth fqinj ishte "keqtrajtuar" per shkak se nuk e leshonte pronen per te cilen pretendonte. Dy gazeta te perditeshme e sollen lajmin edhe me nje foto te viktimes. Te tjerat u mjaftuan duke e cituar te "sakatuarin". Historiani dhe profesori i universitetit e quajten krejt normale dhe shenje te nje demokracie edhe ne shtyp.
- Ndersa tani plaçkitet nga bandat e rruges.Shkon jeta e nje njeriu sikur te ishte...ç'te te them - hyri nervoz ne bisede profesori i universitetit per te vazhduar idene e artistit - dhe shtypi hesht
- Ky eshte nje shtyp absurd, sepse kemi nje kohe absurde - tha Filip Dedja
Pastaj biseda shkoi tek profesionalizmi por edhe tek risku i gazetarit i cili sipas tij eshte tej i ekspozuar dhe krejtesisht i pa mbrojtur...
Sidoqofte e kishim kaluar nje ore me diskutime e nderhyrje ne ate bisede qe nisi krejt rastesisht midis nesh kur ne deren e lokalit u shfaq portreti i nje te riu qe mbante ne koke nje kapele kafe qe te kujtonte grate e Peruse te pare ne dekumentare qe transmetonte TVSH ja ato dite. Kishte veshur nje jelek ushtarak mbi nje kemishe te dale boje ku qendronin kater a pese karrikatorre kallashi.I porsaardhuri salutoi banakierin perballe e zuri vend nje tavoline prane nesh. Pastaj qetesisht uli ne toke armen vdekjendjellese duke e mbeshtetur prane dy gjunjeve te mbledhur. Nga xhepat nxorri dy a tre bomba thermuese e i vendosi mbi suprinen e tavolines duke kontrolluar vazhdimisht deren e hyrjes se lokalit.
Profesori kaq desh. U çua vertik e drejte e ne kembe.
- Ku shkon - i tha Filipi.
Tjetri zgjati doren e mori mbi tavoline paketen e haruar te "Malboros".
- Nuk dua qe te le lekuren time ketu per shkak te ketij njeriu. A e kuptoni qe ai eshte ne gadishmeri te plote per te pritur kundershtarin e tij? Dhe ai ne se vjen do te godase me bresheri drejt dhe plumbat nuk do te na kursejne me as edhe ne. Vdekja nuk di te lexoje. Nuk e ndjej veten te tepert ne kete jete mjerane.
Drejtori i muzeut qeshi nen buze.
- Mos te duket e lehte ?-i u drejtua artisti Filipit.- Leviz, perpara se te ndodhi gjema.
Pas tij u ngritem edhe ne
- Ka ardhur per te pire nje kafe- thashe une sikur doja qe ta shfaqsoja te armatosurin. Mendova se largimi i papritur do ti terhiqte vertete vemendjen njeriut qe kishim perballe e qe une e dija se ishte nje prej pjestareve te "bandes se zeze" qe ishte pozicionuar ne lindje te qytetit. E dija qe me njihte. Kisha udhetuar disa dite me pare me nje furgon per ne Tirane. Mbante nje bombe ne dore, si mase sigurie. Te gjithe ne pasagjeret, mezi ç'prisnim qe te mbrinim ne destinacion nje ore e me pare.
Profesori shkoi drejt e tek banaku dhe pagoi kafete. Dukej i shqetesuar sepse shikonte vazhdimisht nga dera. Ne te tjeret e ndoqem pas.
- Nuk duhet qe ti veme vertet faj - tha serrish Filipi per veprimin e profesorit.
Mua mu duk sikur kerkonte te ç’faqsohej per ate qeshje nen buze ne momentin kur tjetri na kerkoi qe te çoheshim nga tavolina
- Ai realisht e ka nje te drejte...Kthehemi perseri tek absurdi per te cilin sapo folem. E dini se çka ndodhur para nje jave e ca me pare,ne lagjen ku banoj une?- vazhdoi drejtori i muzeut sa dolem ne sheshin para teatrit.- Dy kriminele kerkonin nje person tek nje klub aty afer. Ishin te armatosur. Si tani. Mbremje. Si portret nuk e njihnin. Dinin vetem emrin apo pseudonimin qe mbante ai. Si do ta gjejme pyeti njeri shokun e tij. Tjetri pa medyshje i tha. Ce zgjat. I vrasim qe te gjithe. Ai ketu brenda eshte. Ne ne rregull do te jemi. Pune e kryer kjo. Deshi zoti dhe u dha udhe Brenda hyri nje grua qe ishte e shoqia e pronarit te atij klubi. U ndalua gjakderdhja. Mbase u planifikua per me vone...
Me siguri qe miqte e mij kaluan nje nate te paqete pasi u betuan qe nuk do te shkelnin me ne lokale si ai qe perjetuam ate mbremje.
Dhe me duket se e mbajten kete premtim. Nuk i pashe me ne ambjente te tilla. Ne xhiro po. Zakonisht mbasditeve pergjate bulevardit " Qemal Stafa"
Dy muaj me vone kur vera po i linte vend vjeshtes se thate e te ngrohte dhe kur gjethet e zverdhura te blireve ne qender te qytetit kishin filluar qe te shtronin qilim te ri, ndodhi vertete "absurdja" per te cilen kishim folur e ligjeruar jo vetem ato dite. Viktime kete rradhe ishte vete i miri Filip, drejtori i muzeut.
E kisha pershendetur pak çaste me pare nga veranda e turizmit tone, "Hotel Skampes" ndersa po hynte ne bulevard i vetem. Kish lene me sa dukej takim me shoket e tij te afert me te cilet ndante ditet. Se bashku me nje krijues ne rrekeshim te analizonim skene pas skene romanin e tij ne doreshkrim " Kush e vrau qytetin"? E kisha lexuar dy dite me pare sa per ti dhene ndonje mendim. Ne fillim te Marsit nje vajze e vogel ne shkallen ku banoja ma kishte bere kete pyetje. Kisha mbledhur supet at'here pa e ditur se ç'pergjigje qe ti jepja. Sidoqofte krijuesi e kishte trajtuar brenda nje trilli artistik, ku nuk mungonte qe te thonte qe ne krye se ngjashmeria ...ishte krejtesisht e rastesishme.
Dielli ende nuk kishte perenduar por digjte si ne nje vere te vertete. Qyteti nuk gelonte nga njerezit.Me sa dukej ata ndjeheshin te friksuar. Poshte nga jugu, prane zallit te Shkumbinit, vinin disa krisma armesh. Kuptohej qe kishte nje perleshje mes grupesh .Tre dite me pare ne rrugen qe te çon drejt pikes turistike te Gjinarit, nje bande qe kishte ardhur nga nje rreth fqinj kishte bere plaçkitje ne mjetet qe leviznin asaj zone. Sigurisht qe ne e kishim percjelle kete lloj lajmi duke i u referuar policise.Mbase banda ishte "kthyer perseri" Ky qe mendimi i pare qe me ardhi ne mendje ne ato çaste aty. Me autorin e romanit qe kerkonte te dinte se kush i a kishte vrare qytetin u ndava shpejt.Ndersa nxitova te zbres shkallet e turizmit nje kolegu im i "Gazetes Shqiptare" qe vinte nga qendra me tha me nje fryme. "Ka vdekur Filipi. Ndoshta infarkt. Eshte shembur ne trotuarin perballe arkes se kursimeve. E kane çuar ne spital.
Sinqerisht qe me erdhi keq. E çmoja si intelektual edhe pse nuk kishim bashke shume konfidence. Tek teatri "Skampa" dikush me tregoi se drejtori i muzeut ka gjetur vdekjen nga nje plumb qorr. Ka qene duke rrefyer. Nje prej shoqeruesve e kishte ftuar ne mes qe ta degjonte me mire ndersa ligjeronte probleme te hershme historike. Nje çast me pas qe nuk i kalonte as te 40 sekondat ai kishte rene mbi trotuar. Njerezit qe u mblodhen aty e pandehen per nje goditje zemre, ndonese ai nuk vuante nga kjo ane. Kur e hypen ne ambulance kuptuan qe ishte i gjakosur. Mjeku i urgjences ne vend beri edhe ekspertizen e pare te ngjarjes...
-Kjo eshte vertete absurde - me tha nje miku im inxhinjer ndertimi.
- Te ikesh nga kjo jete nga nje plumb qorr qe nuk e di nga vjen keshtu pa pritur, kesaj i thone anormale ne kete jete qe na jepet vetem nje here.-
Mesuesi i gjimnazit qe foli keshtu i revoltuar perplasi kemben e djathte ne asfalt e u largua me nje mllef ne kraharor.
- Kesaj i thone qe te qarkullosh ne qytet ose i veshur me nje mburoje hekuri si nje kalores mesjete, ose te mbash mbi koke nga nje tepsi bakri. U pa puna ime-e-e. Duhet vene nga nje helmete. Hajde gallate.Edhe kur duhet qe te shkojme per vizita te jemi te armatosur deri ne dhembe me hekur. Ne vend te kostumit -tha nje i papune
Fantazia e ish metalurgut u duk si teper e kripur per ne te gjithe aty
- E kam thene edhe ne romanin tim. Kush po na e vret keshtu qyteeetiiin ?
- tha krijuesi i ri qe provonte per te paren here nje gjini te tille si romani. Pyetja e tij sikur mbeti pezull pa mundur qe te marre nje pergjigje ne mes turmes tone, aty ne kryqezimin e kater rrugeve te qendres se Elbasanit, prane bustit te Kristoforidhit...
Te nesermen ne mengjez, kolegu i "Gazetes Shqiptare" me nje tufe gazetash nder duar me tha gati me nje fryme
- Po kjo eshte absurde. Asnje gazete nuk e ka percjelle lajmin e vrasjes aksidentale te Filipit ndersa merret me pritat e cubave e te alabakeve te kesaj toke, ndonese ne e kemi çuar qe te gjithe.
- Po edhe ky eshte shtyp absurd ne nje kohe absurde - tha Berti i Dhomes se Tregetise qe e kishte degjuar aty kolegun tim.
Iku moskokeçares sikur jetonte legjenden...
Kuptova qe kisha qendruar i vetem aty ne shesh perballe kolegut tim pa e kuptuar se ne kishim kohe qe e kishim kapercyer ate porte ireale. Jetonim ne menyre te pavullneteshme, enderen...
Filipi e kishte pesuar prej absurdit duke u bere vete viktime e tij
No comments:
Post a Comment